Σχόλια ΕΣΕΕ επί της Έκθεσης του Διοικητή της ΤτΕ

Η Έκθεση του Διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος δραματικά, αλλά καθυστερημένα προειδοποιεί για έκρηξη φτώχιας,  απολύσεων και  ανεργίας, αύξησης φόρων και μείωσης μισθών. Οι προτάσεις για αντιμετώπιση της κατάστασης με συνέχεια της προσπάθειας, αποτελεσματικότητα προσαρμογής και αποκατάσταση εμπιστοσύνης μπορεί να είναι προϋποθέσεις αλλαγής της πορείας της ελληνικής οικονομίας προς την ανάπτυξη, αλλά δεν είναι οι άμεσες λύσεις αντιμετώπισης της κρίσης, που επιζητά απεγνωσμένα η αγορά.

Ύφεση της τάξεως του 5% για το 2012 και ανεργία που αναμένεται να ξεπεράσει το 19% έναντι 17,7% πέρυσι, περιλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, στα άσχημα νέα της Έκθεσης της Νομισματικής Πολιτικής της ΤτΕ που δόθηκε στη δημοσιότητα. Το έλλειμμα του Ισοζυγίου Τρεχουσών Συναλλαγών αναμένεται να υποχωρήσει στο 7,5% από 9,8% του ΑΕΠ το 2011 και ο μέσος πληθωρισμός θα διαμορφωθεί στο επίπεδο του 1,2%. Η συνεχιζόμενη και την περίοδο 2012-13 μείωση του κόστους εργασίας ανά μονάδα προϊόντος σε συνδυασμό με την προβλεπόμενη εξέλιξη των τιμών θα βελτιώσει σημαντικά την ανταγωνιστικότητα, ώστε να έχουν ανακτηθεί τα 2/3 και ίσως τα 3/4 της συνολικής απώλειας της ανταγωνιστικότητας κόστους  της περιόδου 2001-2009, ενώ εντός του 2013 πιθανόν να ανακτηθεί ολόκληρη η απώλεια.
Ο Διοικητής της ΤτΕ έκανε λόγο για τις ολιγωρίες, τις καθυστερήσεις και την ύφεση που έφεραν τη χώρα στην ανάγκη για περαιτέρω στήριξη και την οδήγησαν στο δεύτερο μνημόνιο. Παράλληλα, υπογράμμισε την αναγκαιότητα να εφαρμοστούν, χωρίς χρονοτριβή, όσα έχουν συμφωνηθεί και να καλυφθούν τα κενά που άφησαν οι καθυστερήσεις των προηγούμενων ετών. Τέλος, σημείωσε πως η οικονομία θα μπορέσει να μπει στο δρόμο της ανάκαμψης από τα τέλη του 2013 και θα επιστρέψει σταδιακά το 2014 σε έναν ενάρετο κύκλο αποκατάστασης της εμπιστοσύνης-δημοσιονομικής ισορροπίας-ανάκαμψης.

Η ΕΣΕΕ έχει εδώ και πολύ καιρό επισημάνει τους κινδύνους και έχει καταστήσει σαφείς τις ενστάσεις της από την υιοθέτηση της περιοριστικής δημοσιονομικής πολιτικής. Έχει μάλιστα προειδοποιήσει πως όσο δεν λαμβάνονται υπόψη οι δευτερογενείς επιπτώσεις των μνημονίων στην οικονομία και όσο η ελληνική οικονομία αντιμετωπίζεται με λογιστικό-στατικό τρόπο τότε οι στόχοι όχι μόνο δεν θα πραγματοποιούνται αλλά θα αναθεωρούνται συνεχώς επί τα χείρω. Και δυστυχώς δικαιώθηκε. Ήδη, ο υπουργός Οικονομικών ζήτησε την παράταση της αφομοίωσης των μέτρων του μνημονίου από την ελληνική οικονομία κατά ένα έτος δηλαδή μέχρι το 2015.

Η ίδια η ΤτΕ περιορίζεται να αναφέρει ότι η ανεργία φέτος θα ξεπεράσει το 19% όταν όλες οι εκτιμήσεις κάνουν λόγο για πάνω από 22%, ενώ ανάκαμψη, με οριακούς ρυθμούς, δεν αναμένεται πριν το 2014. Θα μπορέσει αλήθεια να το αντέξει αυτό η ελληνική κοινωνία;

Η συνεχιζόμενη μείωση του εργατικού κόστους δεν είχε θετικές επιπτώσεις στην ανταγωνιστικότητα αλλά πλέον θα πρέπει να αναζητηθούν άλλοι τρόποι ενίσχυσής της, μέσω των διαρθρωτικών αλλαγών (ενδυνάμωση του ανταγωνισμού στις αγορές αγαθών και υπηρεσιών, εκσυγχρονισμός της δημόσιας διοίκησης, εξασφάλιση σταθερού και φιλικού φορολογικού συστήματος, ενθάρρυνση της καινοτομίας, της έρευνας, της εξωστρέφειας κ.λπ.). Ίσως θα ήταν αποδοτικότερο οι προσπάθειες ανασυγκρότησης της ελληνικής οικονομίας να επικεντρωθούν περισσότερο σε αυτού του είδους τις αλλαγές αντί της ρητορείας περί αποκρατικοποιήσεων 20 δις, όταν η κεφαλαιοποίηση των εισηγμένων εταιρειών έχει πέσει στο ναδίρ. Ενδεχομένως, στα αναπτυξιακά μέτρα του πακέτου των 44 δις θα μπορούσε να δοθεί ακόμη μεγαλύτερη βαρύτητα στην ενίσχυση της εγχώριας παραγωγικής προσπάθειας ως μόνο δρόμο ενίσχυσης του ΑΕΠ, καταπολέμησης της ανεργίας και μείωσης των ελλειμμάτων και του χρέους αντί στις παραινέσεις για άμεση και απόλυτη εφαρμογή των φοροεισπρακτικών όρων της δανειακής σύμβασης. Θα συνέβαλε περισσότερο στην εμπέδωση κλίματος εμπιστοσύνης στο τραπεζικό σύστημα η ουσιαστική επανέναρξη της  χρηματοδότησης των υγιών επιχειρήσεων αντί των συνεχών δηλώσεων περί ευρωστίας και ασφάλειας που παρέχουν τα ελληνικά τραπεζικά ιδρύματα. Κλειδί ανάπτυξης ασφαλώς και είναι η τραπεζική ρευστότητα, αρκεί να υπάρχει και να περνά στην αγορά.

Τέλος, η κοινωνική συνοχή δεν μπορεί να επιτευχθεί, υιοθετώντας στόχους που έχουν βαρύτατο κοινωνικό τίμημα και αποκλείουν συνεχώς όλο και μεγαλύτερο τμήμα του ελληνικού λαού από την ευημερία, αλλά προωθώντας ουσιαστικές μεταρρυθμίσεις, επενδύοντας στη γνώση της πραγματικής οικονομίας  και δημιουργώντας πραγματική ελπίδα για το αύριο.