Εισήγηση του Περιφερειάρχη Πελοποννήσου Πέτρου Τατούλη στο συνέδριο "Επανεκκινώντας την ανάπτυξη: Από την ενέργεια, η επιστροφή στην κορυφή

Στη χώρα μας υπάρχει μια άποψη που έχει ο Ελληνικός λαός για πολλά χρόνια ότι έχουμε μια κλειστή οικονομία σοβιετικού τύπου, όπου η ιδιωτική πρωτοβουλία είναι απολύτως ενοχοποιημένη και είναι εξαιρετικά πιο ενοχοποιημένες οι συμπράξεις του Δημόσιου με τον Ιδιωτικό τομέα.
Το Jessica είναι ένα εξαιρετικά ευφυές εργαλείο παρότι κατασκευάστηκε σε περιόδους αποτυχίας διεκπεραίωσης και υλοποίησης των στόχων του υφιστάμενου προγράμματος χρηματοδότησης από την Ευρώπη.  Και αυτό έγινε όταν έμειναν κάποια χρήματα που δεν μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν και να απορροφήσουν οι μηχανισμοί στη χώρα μας, που για 30 χρόνια χειρίζονται Ευρωπαϊκά προγράμματα. Τότε παρκαρίστικαν από τους Ευρωπαίους έξυπνα στο πρόγραμμα αυτό για να μη χαθούν.    

Αυτή τη  στιγμή όμως της μεγάλης οικονομικής και πολιτικής κρίσης στην χώρα μας έχουμε παρκάρει ουσιαστικά 500 εκατομμύρια Ευρώ από το ΕΤΕΑΝ, 100 εκατομμύρια ευρώ από το Jeremy και 285 εκατομμύρια από το Jessica. Αντιλαμβανόμαστε  λοιπόν ποια είναι η ευθύνη της πολιτικής ηγεσίας και του πολιτικού συστήματος πάνω στην χρησιμοποίηση των υφιστάμενων αυτών πόρων. Έχουμε χρήματα τα οποία δεν μπορούμε να τα χρησιμοποιήσουμε και αυτό κατά την γνώμη μου συνιστά ένα μεγάλο κομμάτι του πολιτικού προβλήματος στη χώρα.

Αυτή τη στιγμή ο νόμος του Καλλικράτη και η μεγάλη αλλαγή στο Περιφερειακό Αυτοδιοικητικό σύστημα σε επίπεδο Δήμων και Περιφερειών αποτελεί την μεγαλύτερη μεταρρύθμιση στη χώρα. Ο αιρετός μάλιστα θεσμός της Περιφέρειας αποτελεί ένα νέο πολιτικό θεσμό για την χώρα μας. Αποτελεί κατά την άποψη μου και την μοναδική ελπίδα για να ξεφύγει η χώρα από την κρίση.

Αυτή τη στιγμή τα μεγάλα προβλήματα που αντιμετωπίζει η χώρα μας στο δημοσιονομικό λεγόμενο ζήτημα, που είναι και βαθύτατα ιδεοληπτικό και ιδεολογικό, για πολλά χρόνια η κεντρική κυβέρνηση τα αντιμετωπίζει με όρους δημοσιονομικής εξυγίανσης ή δημοσιονομικής προσαρμογής. Η ανάπτυξη όμως είναι ο μόνος δρόμος για να λειτουργήσει αυτή η προσαρμογή και δεν μπορεί στο σύγχρονο κόσμο με απελευθερωμένες αγορές να ορίζεται και να εκτελείτε με εντολές, είτε της πολιτικής ηγεσίας, είτε των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων, είτε της ομάδας των όποιων επενδυτών. Η επίτευξη της ανάπτυξης είναι κάτι πιο εξελιγμένο πιο εξορθολογισμένο και κάτι πιο δυναμικό.

Η χώρα μας και στο μέλλον όμως δεν θα αντιμετωπίζει μόνο το πρόβλημα της δημοσιονομικής προσαρμογής και της ανάπτυξης, θα αντιμετωπίζει και το πρόβλημα του Face Loss που έχει δημιουργηθεί από αυτή την κατάσταση και το οποίο οι Έλληνες θα καλούνται για πολλά χρόνια να το αναπληρώνουν με προσωπικό κόστος. Εάν λοιπόν αυτή τη στιγμή ο θεσμός των Περιφερειών δημιουργήσει περιβάλλον Περιφερειακών τοπικών οικονομιών, αυτομάτως θα δημιουργηθεί στη χώρα ένα έντονο ανταγωνιστικό περιβάλλον το όποιο θα έρθει να διορθώσει δουλείες και ελλείμματα πολλών δεκαετιών.

Αυτό το Face Loss που για να μπορέσει η χώρα να το αντιμετωπίσει χρειάζεται τεράστιες επενδύσεις που δεν έχει. Οι Περιφέρειες όμως λόγω του θεσμικού τους πλαισίου μπορούν να βγουν στη διεθνή κοινότητα με συνέπεια και με αποτελεσματικότητα και με μικρότερο κόστος επενδύσεων να το αντιμετωπίσουν.

Το Jessica είναι  πάρα πολύ χρήσιμο εργαλείο. Η επόμενη προγραμματική περίοδος θα βασιστεί στην λογική και θώρια του Jessica. Το εργαλείο αυτό στοχεύει στην χρήση των δημόσιων πόρων, δηλαδή των Ευρωπαϊκών κονδυλίων του ΕΣΠΑ και των ΠΕΠ που οι Περιφέρειες διέθεσαν, με στόχο την μόχλευση της επιχειρηματικότητας των ιδιωτών.

Εμείς εξ' αρχής ζητήσαμε από τις πολιτικές ηγεσίες την δημιουργία ενός Περιφερειακού Jessica που δεν θα έχει τη γραφειοκρατία αλλά θα χαρακτηρίζεται από την ευελιξία χορήγησης προγραμμάτων και που θα μπορεί με σημείο αναφορά τα χρήματα που θα έχουν δεσμευτεί για αυτό να μοχλεύσει τόσο πόρους από partners του χρηματοπιστωτικού συστήματος, εντός ή εκτός Ελλάδας, όσο και πόρους της ιδιωτικής οικονομίας. Αυτός είναι ο στόχος ο δικός μας.

Το Jessica στο ενεργειακό πεδίο, σε ένα project που προσπαθούμε να υλοποιήσουμε στην Περιφέρεια Πελοποννήσου για το δημόσιο φωτισμό, στοχεύει όχι μόνο στην εξοικονόμηση ενεργείας αλλά στις υψηλές οικονομίες κλίμακας πάνω σε ένα κόστος που βαρύνει τους πολίτες, τις τοπικές και δημοτικές αρχές.

Η Περιφέρεια Πελοποννήσου πιλοτικά προσπαθεί να χρησιμοποιήσει το ΕΣΠΑ σε μια λογική διαφορετική από αυτές που υπήρχαν μέχρι τώρα. Προσπαθούμε να μοχλεύσουμε την εμπιστοσύνη των επενδυτών πάνω σε συγκεκριμένες στοχεύσεις επενδυτικού ενδιαφέροντος μέσω ΣΔΙΤ ή αυτοχρηματοδοτήσεις των έργων.

Στο επίπεδο της καινοτομίας στην Πελοπόννησο δημιουργούμε ένα Ευρωμεσογειακό Ινστιτούτο για την ανάπτυξη της θαλάσσιας πλωτής αιολικής και κυματικής ενέργειας με εταίρους στο πρόγραμμα αυτό την Περιφέρεια Πελοποννήσου, επιχειρηματικούς ομίλους εντός και εκτός Ελλάδας και τις Ρυθμιστικές αρχές της Ελλάδας της Κύπρου και πιθανά του Ισραήλ. Ένα θαλάσσιο αιολικό πάρκο που δεν δημιουργεί προβλήματα αισθητικής παρέμβασης, μια που είναι ανατάξιμες οι εγκαταστάσεις του μέσα στη θάλασσα και χωρίς επίπτωση στο περιβάλλον, ουσιαστικά μπορεί με μικρότερο κόστος εγκατάστασης να δίνει από επτά έως δέκα φορές περισσότερη ενέργεια και να συνδυάζει την ανάπτυξη της κυματικής ενεργείας πρωτοτυπώντας στην Μεσόγειο.. Κάνουμε λοιπόν μια πολιτική καινοτομίας για να αποδείξουμε ότι ακόμα και μέσα στις δύσκολες συγκυρίες μπορούμε να μετατρέπουμε την κρίση σε ευκαιρία. Έχουμε μια δυνατότητα για να βγούμε από την κρίση. Να αναπτύξουμε την φαντασία μας και να στηρίξουμε την ανάπτυξη στην καινοτομία. 

Ακούμε πολλές φορές τους πολιτικούς να λένε ότι θα επενδύσουν στην Παιδεία, στην Έρευνα και στην Καινοτομία που είναι μια φρούδα αντίληψη, ένα διαρκές σύγχρονο άλλοθι για να μη κάνουνε απολύτως τίποτα. Εμείς θέλουμε να επενδύσουμε στην καινοτομία και την έρευνα, συναγωνιζόμαστε και ανταγωνιζόμαστε με τις άλλες περιφέρειες και δημιουργούμε ένα διαφορετικό περιβάλλον στην Περιφέρεια Πελοποννήσου.          

Μερικές φορές θεωρούμε ότι η κρίση μπορεί να αντιμετωπιστεί από τους ξένους φίλους μας. Πλανόμαστε όμως πλάνη οικτρά. Μεσσίες και σωτήρες δεν υπάρχουν στις σύγχρονες κοινωνίες. Μόνο αν στηριχτούμε στους συμπολίτες μας, μόνο εάν στηριχτούμε στην κοινωνία  και στα δικά μας τα πόδια θα μπορέσουμε να αντιμετωπίσουμε το πρόβλημα. Και θα πρέπει να καταλάβουμε όλοι μας ότι αυτό που επαγγέλλεται όλη η πολιτική ηγεσία, ότι δηλαδή έχουμε ανάγκη από μεταρρυθμίσεις, μπορεί να γίνει μόνο από κάτω προς τα πάνω. Από την κοινωνία προς τη Διοίκηση. Και αυτό είναι κάτι που την σύγχρονη Ευρωπαϊκή σκέψη την απασχολεί πάρα πολύ.

Οι μεταρρυθμίσεις όμως χρειάζονται σε όλους τους τομείς. Ποιές αλήθεια μεταρρυθμίσεις έχουν γίνει τα τελευταία πέντε χρόνια στο χρηματοπιστωτικό μας σύστημα όταν αυτός ο τομέας είναι ένας από τους μεγάλους συντελεστές της κρίσης που βαραίνει το πολίτη ο οποίος τη βιώνει έντονα;
Δεν έγινε όμως πουθενά τίποτα. Και το πρόβλημα που αναδεικνύεται δεν αφορά μόνο την εσωτερική μας αγορά. Το πρόβλημα δεν είναι πως θα χρηματοδοτηθεί ο επενδυτής από το ένα ή από το άλλο χρηματοοικονομικό εργαλείο. Το πρόβλημα είναι πλέον ότι στη χώρα μας θα θελήσουν να επενδύσουν και φορείς εκτός Ελλάδος που μπορούν να αντιλαμβάνονται με καλύτερο τρόπο και με πιο δημιουργική αντίληψη την ανάπτυξη.  Και αυτό αναδεικνύει το μέγεθος της πολιτικής ευθύνης για το έλλειμμα εμπιστοσύνης που έχουν αυτοί οι ξένοι επενδυτές στην χώρα, οι οποίοι διστάζουν σε επενδύσεις που σήμερα προσφέρουν μεγαλύτερες αποδόσεις.

Μόνο η αξιοποίηση των ενεργειακών ευκαιριών σε αυτή τη χώρα μπορεί να καλύψει το 37% του κόστους της δημοσιονομικής εξυγίανσης της χώρας. Η Πελοπόννησος μπορεί στα επόμενα πέντε χρόνια να δημιουργήσει δυναμικό ενεργείας από  τις ΑΠΕ πάνω από 15.000 MEGAWATT. Το πρόβλημα όμως είναι ότι το σύστημα μεταφοράς δεν μπορεί να ολοκληρώσει το πρόγραμμα μας.
Μεταξύ της ΔΕΗ κα των ΑΠΕ υπάρχει ένα πολιτικοκοινωνικό θέμα, η ΔΕΗ να αποτελεί βαρίδι στην ανάπτυξη μιας καθαρής πολιτικής στην ενέργεια της χώρας. Η παρουσία μάλιστα κάποιων προσώπων με συνδικαλιστική δράση δεν πρέπει να είναι το κυρίαρχο θέμα που θα χαρακτηρίζει τη ΔΕΗ. Το θέμα είναι οι πολιτικές ηγεσίες και οι πολιτικές ευθύνες πως αντιλαμβάνονται την ευθύνη τους απέναντι στις κοινωνίες. Εάν λειτουργούν βαρίδια τότε αυτά λειτουργούν και με ευθύνη δική μας.
Η Ρουμανία και η Βουλγαρία, τέως κουμουνιστικές σοβιετικού τύπου οικονομίες έχουν απελευθερώσει τις αγορές ενέργειας και στην παραγωγή και στην διάθεση τους. Η κάθε κοινωνική ομάδα έχει δικαίωμα να αγοράσει ελευθέρα ρεύμα μέσα στα πλαίσια μιας ανταγωνιστικής αγοράς.
Στη χώρα μας ήδη αυτή τη στιγμή ο αρμόδιος φορέας μπαίνει μέσα σε μηνιαία βάση 30 εκατομμύρια ευρώ όταν το συνολικό του χρέος ξεπερνά τα 350 εκατομμύρια ευρώ. Αλήθεια για ποια δημοσιονομική πολιτική μπορούμε να μιλάμε με τέτοιους όρους. Όταν αφήνουμε ανεξέλεγκτα να  μας φεύγει ένα τόσο σημαντικό κομμάτι από μια λογική θετικής δημιουργίας όπως είναι η λογική των ΑΠΕ.

Αυτή τη στιγμή οι έξυπνες απαντήσεις είναι να δημιουργήσουμε εξασφάλιση στον επενδυτή ώστε αν η χώρα έχει μακρά προβλήματα δημοσιονομικής  προσαρμογής θα πρέπει να έχει διεξόδους ώστε η παραγόμενη ενέργεια να μπορεί να μεταφερθεί στα διευρωπαϊκά δίκτυα, ώστε να έχει ασφάλεια ο επενδυτής ότι δεν θα χάσει τα χρήματα του.

Αυτές είναι καινοτόμες πολιτικές. Εμείς είμαστε σε συνεννόηση με τις αρμόδιες αρχές ώστε το καλώδιο που θα συνδέει τις νέες επενδύσεις ΑΠΕ Ισραήλ, Κύπρου να έχει σταθμό και πυλώνα την Πελοπόννησο και από εκεί να φεύγει για Ιταλία. Αυτό το θέμα θα δώσει δραστική δυναμική επενδύσεων πάνω στο θέμα των ΑΠΕ. Εάν καταφέρουμε αυτό το πλάνο θα μπορούμε να μιλάμε για παραγωγή στην Πελοπόννησο πάνω από 15.000 MEGAWATT την επόμενη πενταετία.
Από εκεί και πέρα η ΔΕΗ ας εκμεταλλευτεί τα κοιτάσματα λιγνίτη. Η χώρα είναι  σε πόλεμο. Ο λιγνίτης είναι το πιο φτηνό ενεργειακό προϊόν. Ας το αξιοποιήσει λοιπόν. Είμαστε κάτω από το 47% στα συνολικά κοιτάσματα λιγνίτη.

Μπορούμε με αυτούς τους όρους να αναπτύξουμε εξαγωγική πολιτική ενέργειας. Σήμερα χρειαζόμαστε τον πλούτο. Όχι για να τον εξαντλήσουμε αλλά για να δημιουργήσουμε σταθερές βάσεις για τη χώρα και τους πολίτες ώστε να έχουν μεγαλύτερη προσδοκία  και  ελπίδες  ότι το αύριο θα είναι καλύτερο από το χθες, διασφαλίζοντας ότι δεν θα ξαναγυρίσουμε ποτέ ξανά σε αυτό το χθες.