ΕΛΕΗΜΟΣΥΝΗ - ΦΙΛΑΝΘΡΩΠΙΑ - ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ

Γράφει ο Ι. Γ. Ασημακόπουλος

Σε δημόσια ευχαριστήρια επιστολή του προς την Ένωση Ελλήνων Εφοπλιστών, ο σεβασμιότατος Μητροπολίτης μας κ. Ιερεμίας, εκφράζει από βάθους καρδίας θερμές και ειλικρινείς ευχαριστίες διά την στήριξη του Φιλανθρωπικού έργου της Μητροπόλεως, για τους πένητες της περιοχής.
Είναι απολύτως κατανοητή η αγωνία του δραστήριου και φωτισμένου ποιμενάρχη να βοηθήσει τους φτωχούς συνανθρώπους μας που πλέον δεν έχουν ούτε ένα πιάτο φαί και κανένας δεν θα μπορούσε να διαφωνήσει επ’ αυτού. Ομολογουμένως ο Μητροπολίτης διαχειρίζεται το όλο πρόβλημα πολύ διακριτικά. Επειδή όμως άπτεται ευαίσθητων πτυχών της ανθρώπινης ύπαρξης (κύρος, υπερηφάνεια, αξιοπρέπεια κλπ), αξίζει να το προσεγγίσουμε και από μια διαφορετική οπτική γωνία.
Τρόφιμος κι εγώ των συσσιτίων της Μητρόπολης στα γυμνασιακά μου χρόνια (1968 – 1974), όταν φέρνω στη μνήμη μου συναισθήματα και εικόνες από εκείνη την εποχή, η καρδιά μου πονάει.
Αν αφήσουμε στην άκρη τα συναισθήματα που σημάδεψαν την παιδική μας ψυχή, αναμφισβήτητα, η ενέργεια της Εκκλησίας με τα μαθητικά συσσίτια κάλυπτε μια επείγουσα και ζωτική ανάγκη εμένα και των συνδαιτυμόνων συμμαθητών μου. Όμως δεν έλυνε το πρόβλημα της χειμάζουσας κοινωνίας που ήταν σαφώς πολύ μεγαλύτερο.
Τότε, τα έξοδα των συσσιτίων καλύπτονταν από κάποιες εταιρείες που είχαν αναλάβει την κατασκευή των ορυχείων και των σταθμών της ΔΕΗ Μεγαλόπολης. Οι «δωρήτριες» εταιρείες ήταν οι ίδιες που ταυτόχρονα απασχολούσαν στρατιές εργαζομένων από τα γύρω χωριά με πενιχρά ημερομίσθια, (μεταξύ αυτών και τον πατέρα μου), που δεν αρκούσαν να καλύψουν ούτε το ελάχιστο των οικογενειακών αναγκών.
Κάτι ανάλογο συμβαίνει και σήμερα. Βλέπουμε διάφορους εργολάβους που δραστηριοποιούνται σε έργα στην περιοχή μας να κάνουν  «προσφορές» (καύσιμα, εκδηλώσεις, αγαθοεργίες κλπ) στην τοπική κοινωνία μέσω κάποιου δημόσιου φορέα. Ταυτόχρονα από την άλλη απασχολούν εκατοντάδες εργάτες σε εξαντλητικά ωράρια με πενιχρές αποδοχές, πολλούς ανασφάλιστους χωρίς εργασιακά δικαιώματα, χωρίς αξιοπρέπεια. (Υπάρχουν σχετικές καταγγελίες συνδικάτων του χώρου).
Αλλά και η «προσφορά» της Ένωσης Ελλήνων Εφοπλιστών στην Ιερά μας Μητρόπολη δεν είναι και τόσο «υπεράνω». Προφανώς οι εφοπλιστές δεν απασχολούν ναυτεργάτες από την περιοχή. Δεν παύουν όμως να εκμεταλλεύονται όσους απασχολούν στα καράβια τους κάτω από καθεστώς γαλέρας. Ούτε σταματούν να φοροδιαφεύγουν (οι εφημερίδες βοούν)  με κάθε «νόμιμο» ή παράνομο τρόπο, ή να βγάζουν τα καράβια τους σε άλλες σημαίες και τα κέρδη τους αφορολόγητα σε ξένες τράπεζες. Συμπεριφορές που στην εποχή της κρίσης που ζούμε μπορεί να θεωρηθούν εγκληματικές, όμως είναι στο απυρόβλητο.
Έτσι τη λέζα από τη φοροκλοπή και τις «αρπαχτές» των ισχυρών του χρήματος, καλείται πάντα να πληρώσει η πλέμπα, η φτωχολογιά, με την πενιχρή σύνταξη ή τον ελάχιστο μισθό, που στο τέλος, όταν εξαθλιωθούν και δεν έχουν τίποτε άλλο να προσφέρουν στην αδηφαγία των κερδοσκόπων καταλήγουν στα συσσίτια.
Ο άγιος Γρηγόριος Νύσσης, ένας από τους μεγάλους Πατέρες της Εκκλησίας μας. Αδελφός του Μεγάλου Βασιλείου. Αδελφικός φίλος του Γρηγορίου του Θεολόγου και επίσκοπος Νύσσης της Καππαδοκίας, έλεγε χαρακτηριστικά: «Ποιο το όφελος αν δημιουργείς πολλούς φτωχούς με την εκμετάλλευση και κατόπιν ανακουφίζεις έναν με την ελεημοσύνη; Αν δεν υπήρχε το πλήθος των εκμεταλλευτών, δεν θα υπήρχε το πλήθος των εξαθλιωμένων.»
Αλλά εκτός του ότι πολλές φορές κάποιοι επιτήδειοι κερδοσκοπούν (βλέπε πυρόπληκτους, σεισμόπληκτους, τσουνάμι όπου οι δωρεές ποτέ δεν έφτασαν στον προορισμό τους) οι μεγάλοι «δωρητές» και «ευεργέτες» παίρνουν πίσω τις «δωρεές» τους μέσω των «νόμιμων» φοροαπαλλαγών. Το κυριότερο όμως που κατορθώνουν με αυτές τις «δωρεές» είναι το φιλανθρωπικό προσωπείο που αποκτούν για να κρύψουν από κάτω το αδίσταχτο και αποκρουστικό πρόσωπο του άπληστου αρπαχτικού.
Ένα κόκαλο στο σκύλο δεν έχει αξία. Θα είχε, αν το κόκαλο που μοιράζεσαι με το σκύλο, το δίνεις όταν πεινάς όσο κι αυτός. Η φιλανθρωπία δεν έχει τίποτα να ζηλέψει από τη ζωοφιλία. Δεν λύνεται το πρόβλημα των αρρώστων εξασφαλίζοντας το φάρμακο σε πέντε δέκα, όταν χιλιάδες πεθαίνουν από έλλειψη φαρμάκων. Δεν καλύπτονται οι ανάγκες περίθαλψης με κοινωνικά ιατρεία, όταν έχει καταργηθεί η δημόσια περίθαλψη για όλους. Δεν λύνεται το πρόβλημα των πεινασμένων εξασφαλίζοντας φαγητό σε πέντε δέκα, όταν χιλιάδες τρώνε σκουπίδια και πεθαίνουν από πείνα ή αυτοκτονούν από απογοήτευση. Δεν καλύπτονται οι ανάγκες των απόρων με κοινωνικά παντοπωλεία, όταν οι άποροι αυξάνονται καθημερινά κατά γεωμετρική πρόοδο.
Η Φιλανθρωπία, ζητά τη λύση των προβλημάτων της κοινωνίας από τα χέρια της εξουσίας του χρήματος. Καλλιεργεί μοιρολατρία, μιζέρια, παθητικότητα, έλλειψη αυτοεκτίμησης και περιθωριοποιεί μεγάλο τμήμα του πληθυσμού με τη δημιουργία συμπλεγμάτων κατωτερότητας. Το χειρότερο όλων όμως είναι, πως αναστέλλει τη λαϊκή αυτενέργεια και τη συλλογική αντίσταση απέναντι στην κτηνώδη κερδοσκοπική απληστία των «φιλάνθρωπων» και της εξουσίας τους.
Στον αντίποδα της φιλανθρωπίας,  είναι η αλληλεγγύη, η οποία  χτυπάει το κακό στη ρίζα του. Θέτει τη λύση των προβλημάτων του ανθρώπου στη συλλογική πράξη. Στην ίδια την αυτενέργεια και αυτό-οργάνωση των πολιτών. Δηλαδή συμβάλει στην ανάπτυξη της πολιτικής Συνείδησης και της Αγωνιστικότητας. Καλλιεργεί την αυτοπεποίθηση και τη θέληση για αγώνα με αξιοπρέπεια ενάντια στους εκμεταλλευτές («φιλάνθρωπους»), καθώς και ενάντια στους μηχανισμούς εξουσίας των εκμεταλλευτών…
Ο Εδουάρδο Γκαλεάνο. Μία εξέχουσα προσωπικότητα της λατινοαμερικάνικης λογοτεχνίας, έλεγε: «Δεν πιστεύω στη φιλανθρωπία, πιστεύω στην αλληλεγγύη. Η φιλανθρωπία είναι κατακόρυφη, άρα είναι ντροπιαστική. Πηγαίνει από πάνω προς τα κάτω. Η αλληλεγγύη είναι οριζόντια. Σέβεται τον άλλο και μαθαίνεις από αυτόν. Έχω πολλά να μάθω από άλλους ανθρώπους».
Ο ελληνικός λαός μέσα σ’ αυτή τη βαρβαρότητα που βιώνει, έχει χάσει το κουράγιο του, την αυτοπεποίθηση του, την αξιοπρέπειά του. Αισθάνεται προδομένος από όλους. Δεν ζητάει ελεημοσύνη και οίκτο από κανένα. Θέλει αυτά που δικαιωματικά του ανήκουν. Αυτά που βάναυσα του στέρησαν: Τη ζωή. Την αξιοπρέπεια. Την ελευθερία. Τη δημοκρατία. Το μέλλον…
Προς αυτή την κατεύθυνση καλούνται να συμβάλουν οι πνευματικοί φορείς και οι πνευματικοί άνθρωποι αυτού του τόπου. Μέχρι σήμερα τουλάχιστον δεν υπήρξε κανένας, είτε από άμβωνα, είτε από μπαλκόνι, είτε από κάποιο μέσο μαζικής ενημέρωσης, να σταθεί (έστω λεκτικά) αλληλέγγυος στο Γολγοθά που ανεβαίνει. Θα υπάρξει άραγε κανείς ή θα βιώσουμε τη βαρβαρότητα σε όλη της τη μεγαλοπρέπεια μέχρι το τέλος;