Το Ποτάμι: Φυλακές υψίστης ασφαλείας

Ερώτηση σχετικά με την πρόθεση της κυβέρνησης να καταργήσει τις φυλακές υψίστης ασφαλείας, κατέθεσε ο Βουλευτής του Ποταμιού Ιάσονας Φωτήλας.

Τη στιγμή που η διεθνής και ευρωπαϊκή πρακτική κινείται προς την κατεύθυνση του διαχωρισμού της κράτησης του έγκλειστου πληθυσμού ανάλογα με το είδος και τη βαρύτητα του τελεσθέντος αδικήματος, ο Υπουργός Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων Νίκος Παρασκευόπουλος ανακοίνωσε την πρόθεσή του να καταργήσει τη λειτουργία των φυλακών υψίστης ασφαλείας. Και είναι απορίας άξιο πως ενώ οι υπόλοιπες χώρες με καλύτερα ανεπτυγμένο σωφρονιστικό σύστημα από το ελληνικό, η Ελλάδα ακολουθεί εντελώς διαφορετική κατεύθυνση.
Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της ερώτησης:

Θέμα: Φυλακές Υψίστης Ασφαλείας 

Τα τελευταία χρόνια η εγκληματικότητα στην Ελλάδα χαρακτηρίζεται όχι µόνο από ποσοτική αύξηση αλλά κυρίως από ποιοτική μεταβολή, ως προς την εντονότερη βιαιότητα και επικινδυνότητα, όπως προκύπτει από επιστημονικές μελέτες και στατιστικά στοιχεία. Το άνοιγμα των συνόρων και η απελευθέρωση των κεφαλαίων έχουν οδηγήσει στη διεθνοποίηση ορισμένων κατηγοριών εγκλήματος αλλά και στη διασύνδεση αυτών.

Στην χώρα μας αυτό αποτυπώνεται τόσο στον ολοένα αυξανόμενο αριθμό του έγκλειστου πληθυσμού όσο και στην αυξημένη επικινδυνότητα σημαντικού αριθμού αυτών. Αυτή η ποιοτική και ποσοτική μεταβολή του έγκλειστου πληθυσμού στη χώρα μας, δεν συνοδεύτηκε και από αντίστοιχη αύξηση των μέτρων ασφαλείας των σωφρονιστικών καταστημάτων, ούτε και από εξειδικευμένη εκπαίδευση του προσωπικού των σωφρονιστικών καταστημάτων ως προς τα νέα δεδομένα.

Τα περιστατικά αποδράσεων εξαιρετικά επικίνδυνων κρατουμένων μέσω πρωτότυπων τρόπων αλλά και μέσω χρήσεως βαρύ οπλισμού, έχουν θέσει το ζήτημα της ασφάλειας των σωφρονιστικών καταστημάτων και του έμψυχου δυναμικού που εργάζεται σε αυτά αλλά και του κοινωνικού συνόλου, σε εντελώς νέα δεδομένα.

Το Ποτάμι έχει επισημάνει στις προγραμματικές θέσεις του τις σοβαρότατες ελλείψεις του σωφρονιστικού συστήματος, τόσο σε υλικές υποδομές όσο και σε έμψυχο δυναμικό. Στα περισσότερα σωφρονιστικά καταστήματα κρατούνται περισσότεροι κρατούμενοι απ’ όσο προβλέπεται και αντέχουν οι κτιριακές υποδομές, η στελέχωση σε προσωπικό όπως ψυχολόγοι και κοινωνιολόγοι είναι ελλειμματική και οι σωφρονιστικοί υπάλληλοι δεν επιμορφώνονται ως προς τα νέα δεδομένα ασφάλειας.

Στο Ποτάμι πιστεύουμε ότι είναι περισσότερο αναγκαία από ποτέ η μεταρρύθμιση του σωφρονιστικού συστήματος στην Ελλάδα, τόσο προς την ασφάλεια και τον σωφρονισμό του έγκλειστου πληθυσμού αλλά και προς την ενίσχυση και εμπέδωσης του αισθήματος ασφάλειας των Ελλήνων πολιτών, που στις μέρες μας είναι περισσότερο αναγκαία από ποτέ. Πρέπει άμεσα να υιοθετηθούν δομικές αλλαγές στη λειτουργία και οργάνωση των καταστημάτων κράτησης, αλλά και να παρασχεθεί ειδική εκπαίδευση στους υπαλλήλους που υπηρετούν στα σωφρονιστικά καταστήματα. Οι όποιες αλλαγές γίνουν, θα πρέπει να κινούνται στην κατεύθυνση του διαχωρισμού της κράτησης του έγκλειστου πληθυσμού ανάλογα με το είδος και τη βαρύτητα του τελεσθέντος αδικήματος.

Με το άρθρο 20 παρ.1 του ν.3772/2009 θεσπίστηκε ο Γ’ τύπος καταστημάτων κράτησης και στη συνέχεια ο ν. 4274/2014 διευκρίνισε λειτουργικά και οργανωτικά ζητήματα. Οι ρυθμίσεις του πρώτου κεφαλαίου του ν. 4274/2014, έθεσαν ένα αυστηρότερο πλαίσιο κράτησης και μεταχείρισης των κρατουμένων που κρίνονται επικίνδυνοι για το κοινωνικό σύνολο, σε σχέση με τα ισχύοντα στα σωφρονιστικά καταστήματα τύπου (Α΄ και Β΄).

Αυτός ο διαχωρισμός του έγκλειστου πληθυσμού ανάλογα με το τελεσθέν αδίκημα, δεν αποτελεί κάποια ελληνική πρωτοτυπία αλλά ακολουθείται και από τις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες, χώρες με αρτιότερο και λειτουργικότερο σωφρονιστικό σύστημα από το ελληνικό. Η διεθνής εμπειρία δείχνει ότι, όπου δεν υπάρχει διαχωρισμός κρατουμένων ανάλογα με την επικινδυνότητά τους, οι φυλακές πρακτικά ‘’διοικούνται’’ από τους βαρυποινίτες κρατούμενους. Η ‘’πρακτική’’ αυτή θέτει ζήτημα προστασίας της προσωπικότητας και των δικαιωμάτων των λοιπών κρατούμενων, οι οποίοι καταλήγουν είτε να εκτίουν την ποινή τους εκτός αποτελεσματικού θεσμικού ελέγχου είτε να υφίστανται αυστηρότερες συνθήκες κράτησης για λόγους ασφάλειας που δεν αφορούν στη δική τους επικινδυνότητα. Είναι σαφές ότι μια σύγχρονη πολιτεία δεν μπορεί να ανέχεται αδιάφορα τέτοια εξουσιαστικά φαινόμενα ή θεσμικά κενά.

Οι πρώτες φυλακές υψίστης ασφαλείας, τύπου Γ', αποφασίστηκε να λειτουργήσουν στο Δομοκό, για κατηγορίες κρατουμένων και υποδίκων για τρομοκρατία, εσχάτη προδοσία, ανθρωποκτονία χωρίς ελαφρυντικά, εκβίαση και ληστεία, στο πλαίσιο εγκληματικής οργάνωσης και όσοι χαρακτηρίζονται ιδιαίτερα επικίνδυνοι για τη δημόσια ασφάλεια και έχουν καταδικαστεί σε ισόβια ή τουλάχιστον δέκα χρόνια κάθειρξη.

Στις προγραμματικές εξαγγελίες του Υπουργού Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων κ. Νίκου Παρασκευόπουλου αλλά και του αναπληρωτή Υπουργού Δημόσιας Τάξης και Προστασίας του Πολίτη κ. Πανούση, ανακοινώθηκε η πρόθεση των δύο συναρμόδιων Υπουργείων να καταργήσουν την λειτουργία των φυλακών υψίστης ασφαλείας.

Με δεδομένη την ανάγκη εμπέδωσης του αισθήματος ασφάλειας των πολιτών και του τραγικού γεγονότος της δολοφονίας του Αρχιφύλακα υπαλλήλου των φυλακών υψίστης ασφαλείας του Δομοκού, ερωτώνται οι κ.κ. Υπουργοί;

1) Για ποιο λόγο αυτοί που εκτίουν ποινή για μικροκλοπή και να βρίσκονται στην ίδια φυλακή με βαρυποινίτες και κρατούμενους που έχουν καταδικαστεί για σοβαρά αδικήματα κατά της ζωής και της ελευθερίας;

2) Γιατί μία πρακτική που αποτελεί κεκτημένο του ευρωπαϊκού συστήματος δικαίου εσείς επιχειρείτε να την ακυρώσετε:

3) Σε ποιες μεταρρυθμίσεις ως προς την εκπαίδευση των σωφρονιστικών υπαλλήλων προτίθεστε να προβείτε προκειμένου να θωρακιστούν έναντι κινδύνων για τη ζωή τους;


Ο ερωτών Βουλευτής

Ιάσονας Φωτήλας Αχαΐας